Ц.Бадамнямбуу: ТУЖИЙН НАРСЫГ УРГУУЛАХАД ОЛОН ХҮНИЙ ХӨДӨЛМӨР ШИНГЭСЭН ШҮҮ

“Ерөө ой мод” ХХК-ийн захирал Ц.Бадамнямбуутай ярилцлаа. Тус компани нь 2018 оноос эхлэн мод бэлтгэл, мод зүсвэр, мод үржүүлэг, ойжуулалт, нөхөн сэргээлтийн үйл ажиллагаа эрхлээд явж байгаа юм.

-Танай компани хэдэн оноос үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн бэ?
“Бугант” ХХК нь 2000 онд гурав хуваагдан “Сэлэнгэ Бугант” ХХК, “Буян Од” ХХК, “Бугант гол” ХХК гэсэн гурван компани болж хуваагдсан. “Бугант гол” компанийн анхны захирлаар нь миний хань Т.Шаравжамц ажиллаж байсан. Хань маань 2014 онд мөнх бусыг үзүүлж “Бугант гол” компанийг би удирдан, зохион байгуулж, ойжуулалтын ажлыг хийж байсан. 2018 “Бугант гол” ХХК хоёр хуваагдаж “Ерөө ой мод” ХХК үүсгэн байгуулагдсан. Тус компанийг миний бие удирдаад, үйл ажиллагаа явуулж байна. Манай компани нь мод бэлтгэл, мод зүсвэр, мод үржүүлэг, ойжуулалт, нөхөн сэргээлтийн үйл ажиллагаа эрхлээд явж байна. Одоогоор 15-20 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажилладаг. Ойжуулалт дээр 4-5 хүн ажилладаг.

-Энэ жил хэчнээн га талбайг ойжуулаад байна вэ?
-Жил болгон 20 орчим га газрыг өөрийн хөрөнгөөр ойжуулдаг. Манай компани өөрсдийн мод үржүүлгийн талбайтай. Тэндээ нарс, агч, бургас, улиас гэх мэт тав зургаан төрлийн мод үрээр нь бойжуулж, зах зээлд гаргадаг. Энэ жилийн хувьд өөрийн хөрөнгөөр 16 га газар нарсаар ойжуулалт хийсэн байна. Нарсаар ойжуулахын тулд эхлээд 10, 11 дүгээр сард нарсны боргоцойг түүдэг. Манайх жил болгон хоёроос гурван тонн боргоцой түүж авчраад цайруулаад, үрийг нь шатаагаад, хавар цас хайлсны дараа 4, 5 сард үрээ тариад, бойжуулдаг. Үрээ бойжуулахад нарийн арчилгаа их шаарддаг. Жишээ нь, өвөл нь хучаад, зун зэрлэгийг нь зулгаана, хорхой шавжнаас хамгаалаад гурван настай болохоор нь газраас ухаж гаргаад ойжуулалтдаа гаргана. Үрийг нь хоёр гурван жил бойжуулсны дараа
талбайдаа тарьдаг.

-Энэ жил Ойн салбарын 100 жилийн ой болж байна. “Бугант групп” Сэлэнгэ аймгийн Тужийн нарсыг ойжуулж, нөхөн сэргээсэн түүхэн гавьяа байгуулжээ. Энэ талаар?
Сэлэнгэ аймгийн Тужийн нарсыг “Бугант ХХК”, “Буян овоо” ХХК, “Сэлэнгэ Бугант” ХХК, “Сосна” ХХК зэрэг компаниуд нийлээд 2000 оноос жил болгон 100 гаруй хүнтэй нэг сар орчим явж, ойжуулалт хийдэг. Тужийн нарсыг ургуулахад олон хүний хөдөлмөр шингээд, тэр нь өнөөдөр ингэж ургасанд их баяртай байдаг. Ийм ойжуулалт хийгээд явж байсан хүмүүсийн маань гурав нь хорвоогийн мөнх бусыг үзсэн байна. Энэ хүмүүс  маань ямар сайхан үйл зүйл хийж байсныг одоо хараад баярлаж явдаг.

-Танай компани мод бэлтгэлийн үйл ажиллагаа явуулдаг. Энэ нь экосистемийн тэнцвэртэй байдлыг хадгалахад хэр тусалдаг вэ?
Мод бэлтгэлийн үйл явц нь ойн ургамал амьтан, зулзаган модны ургалт, өсөлт, хөгжилд нарны гэрлийн тархалтад нөлөөлж биологийн олон янзын ашигтай байдлыг нэмэгдүүлдэг. Энэ нь байгалийн экосистемийн тэнцвэрийг хадгалахад тусалдаг. Мөн мод бэлтгэлийн үйл ажиллагааг зөв зохион байгуулснаар төрөл бүрийн ургамал, амьтны амьдрах орчинд эерэг нөлөө үзүүлдэг. Хөрсний элэгдэл болон байгаль орчны бусад асуудлаас сэргийлэх боломжтой.

-Манай улсад ойг хамгаалах, нөхөн сэргээх тал дээр хэр анхаарч байгаа юм бол?
Сүүлийн үед Монгол Улсын Ерөнхийлөгч “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөн гээд анхаарч байгаа. Гэхдээ жижиг компаниуд ойжуулалт хийх хэмжээний тарьц ургацаа гаргаад явдаг. Энэ үед навчит модыг ихэвчлэн авах газар байдаггүй. Харин нарс, шинэсийг бол авдаг газар байдаг. Энэ жилийн хувьд манай компани 20 мянган шинэс суулгаж, зарж ажилчдаа урамшуулсан.

-Мод үржүүлэг хийхэд цаг агаар, хөрс их нөлөөлдөг байх?
Манай Бугант сум хар шороон хөрстэй болохоор шилмүүст төрлийн таван мод тавуулаа ургадаг. Нарс, шинэс, гацуур, хуш гээд. Түүгээрээ онцлог байдаг. Нарс нь өвөл хөлдөх гээд байдаг учраас өвөл хучаад, хавар гаргадаг. Ширүүн бороотой үед урсах гээд байдаг учраас урьдчилан сэргийлээд шуудуу татаж арга хэмжээ авдаг. Навчит мод ер нь газарт тэсвэртэй учраас бойжуулаад, арчилбал байгаль экологид эерэг нөлөө үзүүлнэ. Ингээд мод тарих ариун үйлсэд хүч хөдөлмөрөө зориулж яваа мэргэжил нэгт бүх хүмүүстээ Ойн салбарын 100 жилийн түүхэн ойн баярын мэндийг хүргэж ажлын өндөр амжилт хүсье.